نقش ارتباطات در مدیریت شهری

  

بمناسبت 27 اردیبهشت روز جهانی ارتباطات

اگر تا دیروز وقتی از ارتباطات و توسعه سخن گفته می‌شد تنها رادیو، تلویزیون، مطبوعات، سینما و ارتباطات سنتی به ذهن متبادر می‌شد، حالا ما وارد عصری شده‌ایم که بالاترین مشخصه‌اش فناوری و رسانه‌های جدید است و این یعنی ورود به عصر رسانه‌های نو.

کنت بولدینگ برای اینکه نشان بدهد فناوری های اطلاعات و ارتباطات چقدر و با چه شتابی همه عرصه‌های زندگی را دگرگون کرده مثال خوبی را مطرح می کند. او می‌گوید عمر انسان خردورز در زمین حدود 50 هزار سال است، یعنی از زمانی که انسان توانست بر طبیعت مسلط شود و محیط خودش را تغییر دهد ،که البته این 50 هزار سال در برابر 4 میلیون سال، عمر تخمینی کره زمین، خیلی ناچیز است.

وی برای اینکه مشخص‌تر شود، این 50 هزار سال را به تعداد نسل‎‌هایی که ممکن است در این مدت وجود داشته باشند، تبدیل کرده و می‌گوید اگر متوسط عمر هر نسلی را 65 سال بگیریم، این مدت شامل 800 نسل می‌شود. از این 800 نسل، یعنی از زمانی که انسان خردورز در زمین آمده تاکنون حدود 650 نسل آن غارنشین بوده‌اند و تحول مهمی پیرامون خودشان به‌وجود نیاوردند، یعنی از مغزشان که ظرفیت تغییر محیط و انقلاب‌های علمی را داشته استفاده زیادی نکردند.

اولین تحول بزرگی که رخ داده و امکان ثبت و تجربه را فراهم کرده اختراع خط و کتابت است. یعنی با اختراع یک پدیده ارتباطی 70 نسل پیش انسان به این نقطه رسیده است. در این 70 نسل نیز بزرگترین شتاب با صنعت چاپ آغاز شده‌ که متعلق به 7 نسل پیش است.

بولدینگ می‌گوید اکثریت قریب به اتفاق تغییرات بزرگ زندگی انسان در این نسل آخر یعنی از 65 سال پیش تاکنون رخ داده است. یعنی بیشترین دانشمندان طول تاریخ علم دانشمندان زنده هستند و این یعنی شتاب گرفتن تحولات اجتماعی.

اگر به این 65 سال نگاه کنید حدوداً 40 سال است که استفاده از شبکه‌ها و تلفیق این شبکه‌ها با ماهواره‌های راه دور و وسایل ارتباط جمعی اتفاق افتاده، یعنی شکل گرفتن مثلث تله ماتیک که ارتباطات از راه دور ،ارتباطات کامپیوتری و ارتباطات جمعی است. به تعبیر دیگر یعنی همان رسانه‌های قدیمی نظیر رادیو، تلویزیون، روزنامه و ... این‌ها تغییرات امروز زندگی یکایک ما را شکل داده اند و از اینجاست که نقش ارتباطات در زندگی یعنی دگرگون کردن زندگی و شتاب دادن به زمان، مکان و فضا و این آغاز عصر جدید یا عصر اطلاعات است( خانیکی هادی 1388 مرکز پ‍ژوهش همشهری).

با این مقدمه درمی یابیم که ارتباطات و فن آوریهای نو بخشی از زندگی بشر امروزی شده و سرعت آن چنان بالاست که نمی توان پیش بینی کرد تا چند سال آینده چه تکنولو‍ژی قرار است مورد استفاده مردم شهرمان قرار گیرد.

از طرفی توسعه فکر و یا بعبارتی افزایش سواد رسانه ای مردم جامعه را باید در نظر داشت. نمی شود رشد سواد رسانه ای لاک پشتی را در مقابل سرعت رشد برق آسای تکنولوژ‍ی های جدید ارتباطاتی و رسانه ای عصر امروز را متصور شد. بنابر این جامعه ما باید در گیر فن آوریهای جدید باشند و بتوانند از آن بهره وری مفید داشته باشند.

اصولا برنامه ریزان شهری به توسعه اجتماعی و فرهنگی شهروندان هم می اندیشند. همانطور می دانید برای دستیابی به توسعه جامعه در ابتدا می بایست اندیشه تحول در افراد آن جامعه شکل بگیرد. برنامه ریزان شهری برای شکل دهی این اندیشه در جامعه امروزی راهی جز استفاده از رسانه ها را ندارند. آنها باید در ابتدا با مردم خود ارتباط برقرار نمایند سپس بتوانند تغییر نگرش ایجاد کنند. در غیر اینصورت موفق نخواهند بود

به قلم اکبرمقدسی// کارشناس ارشد ارتباطات اجتماعی.

از طرفی با توجه به سرعت رشد تکنولو‍ی ارتباطاتی در عصر جدید که به آن اشاره شد برنامه ریزان باید دانش کافی از تکنولو‍ژی های جدید را داشته باشند و در این راه جلوتر از مردم باشند نه اینکه جوانان یا مردم عادی پیشگام استفاده از فن آوری نوین باشند و مسئولان همچنان اندر خم رسانه های سنتی برای ارتباط با مردم خود مانده باشند.

بنابراین اگر تا دیروز بحث مدیریت شهری و یا کاندیدای شورای شهر پیش می آمد فکر می کردیم مناسب ترین تخصص عمران یا معماری است امروز نمی توان براحتی از کنار دانش ارتباطات گذشت. نقش این دانش در مدیریت شهری بخصوص در عصر فعلی ضروری است.

اکبر مقدسی / کارشناس ارشد ارتباطات اجتماعی